FAQ

Tak. Art. 237³ § 2¹ k.p. stanowi iż, pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.

Kodeks Pracy mówi, że aby świadczyć usługi z zakresu bhp trzeba posiadać  tytuł specjalisty ds. BHP. Tytuł ten można otrzymać po skończeniu studiów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz legitymować się rocznym stażem w służbie BHP.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy każdy pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe występujące na stanowisku pracy. Nie jest zatem powiedziane od ilu pracowników zatrudnionych ten obowiązek wynika. Zatrudniając nawet jednego pracownika pracodawca ma obowiązek ocenić i udokumentować ryzyko zawodowe.

Przepisy nie precyzują jednoznacznie osób, które mają przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Kodeks Pracy nakłada ten obowiązek na pracodawcę. To pracodawca, jeżeli nie jest w stanie tego zrobić może zlecić wykonanie takiej oceny zewnętrznej firmie zajmującej się usługami bhp. Do oceny ryzyka zawodowego można powołać lekarza sprawującego profilaktyczna opiekę lekarska nad zakładem pracy, specjalistów z różnych dziedzin, przedstawicieli pracowników oraz innych kompetentnych osób.

W pierwszej kolejności należy pomóc poszkodowanemu, zabezpieczyć miejsce wypadku i powołać zespół powypadkowy. Wypadki ciężkie, śmiertelne i zbiorowe należy dodatkowo zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy, powiadomić prokuraturę a w przypadku zatruć dodatkowo Państwową Inspekcję Sanitarną. W skład zespołu powypadkowego wchodzi specjalista ds. bhp i wyznaczony pracownik posiadający aktualne szkolenie z zakresu bhp. Jeżeli w zakładzie pracy nie ma specjalisty ds. bhp można wynająć zewnętrznego specjalistę do zespołu powypadkowego. Zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy.

Zgodnie z nowelizacją Kodeksu Pracy z dnia 19 stycznia 2009 r. pracodawca ma obowiązek wyznaczyć osoby do udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej. Przepisy nie precyzują ilości osób przeszkolonych, musi to ustalić pracodawca w zależności od zagrożeń występujących w zakładzie pracy, ilości wypadków przy pracy, procesów technologicznych, ilości osób zatrudnionych itp. Wykaz osób przeszkolonych powinien znajdować się w widocznym miejscu najlepiej przy apteczce.

Podobnie jak szkolenie z zakresu pierwszej pomocy tak szkolenie z zakresu ochrony przeciwpożarowej należą do obowiązków pracodawcy. Należy wyznaczyć pracowników do przeszkolenia i umieścić wykaz pracowników z imienia i nazwiska, numerem telefonu i miejscem pracy w widocznym miejscu.

Zgodnie z art. 283 § 1 k.p. kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierujący pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Art. 220. § 1. k.k. stanowi iż, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Obowiązki związane z BHP obciążają przede wszystkim pracodawców, czyli osoby zatrudniające pracowników. Jeżeli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników, nie ma głównych obowiązków – szkoleń BHP, badań lekarskich, ocen ryzyka zawodowego, instrukcji stanowiskowych.

Jeżeli natomiast zatrudnia inne osoby na podstawie umów cywilnych, wtedy ma obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa tych osób. Jeżeli na terenie zakładu pracują pracownicy innego pracodawcy, to właściciel również powinien zapewnić bezpieczeństwo warunków pracy. Przykładowo przepisy prawa budowlanego nie dotyczą pracodawców, a właścicieli lub użytkowników budynków, więc wykonywanie przeglądów instalacji elektrycznej jest obowiązkiem niezależnie od statusu pracodawcy.

Ochrona przeciwpożarowa jest obowiązkiem właściciela budynku, użytkownika lub zarządcy, więc nawet przy prowadzeniu działalności jednoosobowej należy zadbać o bezpieczeństwo pożarowe obiektu.

Stopień intensywności pracy służby bhp zależy m.in. od ilości zatrudnionych pracowników, od rodzaju działalności oraz zagrożeń występujących na stanowiskach pracy. Kodeks Pracy nakazuje zatrudnienie pracownika służby bhp przez pracodawców zatrudniających ponad stu pracowników. Jeżeli natomiast w śród pracowników nie można wskazać osoby do pełnienia takiej funkcji, pracodawca może zlecić pełnienie tej roli specjaliście z poza zakładu. Intensywność działalność takiej osoby zależeć będzie od ustalonych warunków, a także od wielkości firmy, rodzaju zagrożeń oraz poziomu organizacji zarządzania bhp.

Szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzone zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy są obecnie zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie znowelizowanego art. 43 ust. 1 pkt. 29 lit. a) ustawy o VAT.

Zgodnie z tym artykułem, zwolnione od podatku są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane. Dla oceny, czy określone usługi są zwolnione na podstawie powołanego wyżej przepisu konieczne jest zatem stwierdzenie czy są to usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego i czy są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach.

Odpowiadając na tak sformułowane pytanie najpierw musimy ustalić, czy sprzęt zabezpieczający pracownika przed upadkiem z wysokości w ogóle podlega takiemu przeglądowi.

Oczywiście podlega !

Obowiązek ten został nałożony na pracodawcę w kodeksie pracy: art. 237⁶ § 1 i art. 237⁹  § 2 .

Pracownik używający środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości powinien być przeszkolony przez pracodawcę z instrukcji ich użytkowania, zasad bezpiecznej pracy na wysokości, zagrożeń występujących podczas wykonywanych prac, przed którymi będą go one chronić. Każdorazowo przed rozpoczęciem prac powinien dokonać kontroli sprzętu pod kątem jego sprawności, kompletności oraz aktualności okresowych przeglądów technicznych. Te z kolei zgodnie z instrukcją może przeprowadzić tylko osoba kompetentna posiadająca stosowne uprawnienia.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest także zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nie ulega zatem wątpliwości, iż zapewnienie pracownikom maseczek ochronnych i innych środków mających na celu ograniczenie rozprzestrzenianie się epidemii leży w gestii pracodawcy.

Pracodawca powinien również zadbać o właściwą higienę miejsc pracy poprzez m.in. zapewnienie pracownikom oraz klientom dostępu do miejsc, w których mogą umyć ręce co najmniej mydłem i ciepłą wodą; umieszczenie w widocznych miejscach dozowników z mydłem lub środkami odkażającymi i regularne ich napełnianie; wywieszenie w widocznym miejscu informacji o właściwym sposobie mycia rąk. Ponadto pracodawca powinien zapewnić aby pomieszczenia, w których pracują pracownicy były higieniczne i czyste. Wszelkie powierzchnie dotykowe jak np. stoły, klamki, włączniki, poręcze, klawiatury powinny być regularnie dezynfekowane.

Pomimo izolacji, pomimo wykonywania pracy zdalnej, nie jesteśmy w stanie wykluczyć wystąpienia wypadków przy pracy czyli zdarzenia nagłego, wywołanego przyczyną zewnętrzną, powodującego uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Powzięcie przez pracodawcę wiedzy o wystąpieniu wypadku przy pracy powoduje konieczność podjęcia szeregu czynności w celu ustalenia przyczyny i okoliczności wypadku, w tym przesłuchania poszkodowanego i ewentualnych świadków. W aktualnej sytuacji, praktykowane dotychczas osobiste odebranie wyjaśnień jest niezwykle utrudnione, a w wielu przypadkach może okazać się zupełnie niemożliwe. Jak zatem poradzić sobie w tej sytuacji? Przepisy nie regulują kwestii technicznych dotyczących powyższych zagadnień, więc w dobie epidemii w pełni uzasadnione, a nawet zalecane jest wysłuchanie wyjaśnień w formie zdalnej np. poprzez komunikator internetowy czy przez telefon, a następnie przesłanie ich przez poszkodowanego i świadków drogą mailową. W skrajnych przypadkach, w których przeprowadzenie czynności wyjaśniających przyczyny i okoliczności wypadku jest niemożliwe, należy rozważyć zawieszenie.